के स्क्र्याच कार्डले क्यान्सर हुन्छ? [समाचार टिप्पणी]

सुरु मै प्रस्ट पारौँ, म ‘मेडिकल’ क्षेत्रसँग सम्बन्धित छैन तर पनि ब्लग भने स्क्र्याच कार्ड र क्यान्सर बारे लेख्दैछु !

केही दिन अघिको कान्तिपुरमा छापिएको खबर यस्तो छ:

मोबाइल रिचार्ज गर्न लागि हामी स्क्रयाच कार्ड उपयोग गर्छौं । एटिएमको पासवर्डको लागि समेत यस्तै उपाय अपनाउनुपर्ने हुन्छ । तर ध्यान राख्नोस्, त्यस्तो बेला औंलाले स्क्रयाच नगर्नु नै राम्रो । वैज्ञानिकहरूको अनुसार त्यस्तो औंलाले शरीरमा छुँदा क्यान्सरको खतरा हुन्छ ।

मेडिकल रिसर्च अथोरिटी अफ अमेरिकाले हालै स्क्रयाच कार्डका विषयमा गरेको अनुसन्धानपछि यो तथ्य अगाडि आएको हो । अध्ययनअनुसार स्क्रयाच कार्डमा 'सिल्भर नाइट्रोअक्साइड' हुन्छ । नङको माध्यमले त्यो शरीरमा पुग्नु जोखिमपूर्ण हुन सक्छ । यो अक्साइडले छालाको क्यान्सरलाई निम्त्याउँछ । नाइटि्रक अक्साइडले शरीरमा बिस्तारै बिस्तारै नोक्सान पुर्‍याउन थाल्छ । टाउको दुखाइ, बान्ता र कमजोरीको रूपमा यसको असर देखिन्छ । मुटुको चाल असामान्य हुने, छाला चिलाउने, मुख सुक्ने, शरीरमा पानीको कमी हुने जस्ता समस्या पनि देखिन थाल्छन् । त्यस्ता व्यक्तिलाई सास फेर्नसमेत असजिलो भएको पाइयो । शरीरमा नाइटि्रक अक्साइड बढी भए त्यसले विषको रूप लिन्छ । रक्तचाप न्यूनतम स्तरमा पुग्छ र व्यक्तिको मृत्यु हुन्छ ।

यसैले अब स्क्रयाच गर्दा विचार पुर्‍याउनुस्, तपाईंको शरीरको कुनै खण्डले यसलाई नछोओस्!

फेसबुकमा यही व्यहोराको म्यासेज देख्दा देख्दा दिक्क भएको मलाई, कान्तिपुरमा छापिएको समाचारले झनै दिक्क लगाइदियो ! स्वास्थ्य जस्तो संवेदनशिल समाचार पनि विना अनुसन्धान छापिएको थाहा पाउँदा र गलत सूचना प्रवाह गरेको देख्दा, के भन्ने नभन्ने भइरहेकोछु !

फेसबुकमा केही समय पहिले ठ्याक्कै यसै व्यहोराको म्यासेज फैलिएको थियो ! जुन यस्तो छ:

ATTENTION. …..Medical research Authority of the US have found that new cancer in human beings caused by ‘Silver Nitro oxide’. Whenever u buy recharge cards or calling cards don’t scratch them with ur nail as it contain ‘silver nitro oxide’ coating and can cause skin cancer. Copy and paste this status and spread awareness please.

सायद ‘सोसल मिडिया’मा फैलिएको सबै खबर सही नै हुन्छ र धेरैले सेयर गरेको म्यासेज भएपछि, त्यो कुरा ठिक नै हुनुपर्छ होला भन्ने सोचेर पत्रिकामा यो खबर छापिए झैँ लाग्छ ! समाचार छापियो तर गलत समाचार छापियो, गलत सूचना दिइयो ! समाचार छाप्नु भन्दा पहिले, सानोतिनो अनुसन्धान गरेको भए, यस्तो गल्ति पक्कै हुँदैन थियो !

कान्तिपुरमा छापिएको यो समाचार सरासर गलत छ ! स्क्रयाच कार्डको ‘सिल्भर फोयल’ के बाट बनेको हुन्छ, नाइटि्रक अक्साइड हुन्छ कि हुँदैन, मेडिकल रिसर्च अथोरिटी अफ अमेरिका छ कि छैन भन्ने कुरा केही विचार नै नगरी, फेसबुकमा जे देखियो, त्यसलाई ‘ट्रान्सलेट’ गरेर पत्रिकामा छापिएकोछ !

मैले आफूले भ्याएसम्मको ‘रिसोर्स’ लाएर स्क्रयाच कार्ड र क्यान्सर विचको नाता पत्ता लगाउने कोशीस गरेँ तर समाचारमा भनिएजस्तो केही कुरा पनि भेट्न सकिएन ! पहिलो कुरो त, समाचारमा भनिएजस्तो “मेडिकल रिसर्च अथोरिटी अफ अमेरिका” भन्ने कुनै संस्था छैन ! दोस्रो कुरा, “सिल्भर नाइट्रो अक्साइड” भन्ने कुनै कुरा स्क्रयाचकार्डमा प्रयोग भएको हुँदैन र यो छँदा पनि छैन ।

स्क्र्याच कार्डमा प्रयोग हुने “सिल्भर फोयल”, लेटेक्स वा युभी इन्क प्रयोग गरिएको हुन्छ ! एक साइटका अनुसार हामीले दैनिक जिवनमा प्रयोग गर्ने ४० हजार थरिका सामान यो “लेटेक्स” भन्ने रवरबाट बनेकोहुन्छ ! पन्जा, बेलुन,कण्डोम, टोपी आदि विभिन्न सामानहरु ‘लेटेक्स’बाट बनेकोहुन्छ ! र यही लेटेक्सबाटै “स्क्रयाच कार्ड” पनि बनेको हुन्छ ! यदि यसबाट समाचारमा भनेजस्तो, नङले कोट्याउँदा क्यान्सर लाग्ने भए, अहिलेसम्म धेरै घटना घटिसक्थ्योहोला ! लेटेक्सले क्यान्सर त होइन, कसैकसैलाई एलर्जी भने गराउनसक्छ ! तर समाचारमा भनिएजस्तो स्क्याच कार्डले क्यान्सर हुँदैन !

समाचारमा भनिएको कुराहरु पूर्णरुपमा गलत छन् ! कान्तिपुरले पछिल्लो अंकमा यो खबरको खण्डन गरेको छ वा छैन त्यो त मैले हेरेको छैन, तर पनि विना अनुसन्धान यस किसिमका समाचारले गर्दा प्रकाशन गृहको साख गिराइरहेको छ ! समाचार छाप्दा कम्तिमा के छाप्दैछु भनेर, एक पटक अनुसन्धान गर्नु पर्ने हैन र?

फेसबुकमा फैलिएको स्क्रयाच कार्ड र क्यान्सरको नचाहिँदो हल्लाको बारेमा करिब ६-७ महिना पहिले मैले बजममा ब्लग लेखेको थिँए !

हेर्नुहोस्: Silver Nitro Oxide Can Cause Skin Cancer; Goes Viral on Facebook