आज जेठ १५, गणतन्त्र दिवसको अवसरमा गुगल'ले आफ्नो होमपेजमा गुगल डुडल मार्फत नेपालको गणतन्त्र दिवस 'को सम्झना गरेकोछ । गुगल तथा गुगल नेपालको होमपेज मा उपलब्ध डुडल मार्फत, गुगलले नेपालीहरुको सहनशिलता र धैर्यताको प्रशंसा गर्दै, नेपालीहरु विश्वको लागि प्रेरणाको स्रोत हो भनेर उल्लेख गरेकोछ । आजको गुगल डुडलमा गुम्बा र मन्दिरलाई पछाडि धमिलो छायाँमा राखेर अगाडि मैनबत्ति बालिएको छ, जसले गणतन्त्र दिवस मात्र होइन, अहिले गएको महाभूकम्पलाई पनि इङ्गित गर्छ । गुगल होमपेजमा, डुडललाई क्लिक गरेपछि, रिजल्ट पेजमा गणतन्त्र दिवस सम्बन्धी सामाग्रीहरु देखिन्छन् । आजको 'नेपालको गणतन्त्र दिवस'को गुगल डुडल नेपालभरि google.com र google.com.np मा हेर्न सकिन्छ । गुगल क्राइसिस रेसपोन्स म्याप र पर्सन फाइन्डर सञ्चलान गरेको गुगल'ले उद्दार तथा राहत कार्यमा आफूले निरन्तर सहयोग गर्ने उल्लेख गरेकोछ । डुडलका बारे मा गुगल'ले यसो भनेकोछ: Today, we honor the strength and resilience of the people of Nepal. On May 28th, 2008, after decades of revolution and protests, Nepal became the Feder

म भूकम्पविद होइन तर आज बिहानबाट भारतिय अनलाइनहरु हिन्दु, हिन्दुस्तान टाइम्स आदिमा प्रकाशित भएका ठूला भूकम्प जानसक्ने भन्ने व्यहोराको समाचारका कारण फेसबुक, ट्विटर लगायत सामाजिक सञ्जालहरुमा भय व्याप्त भएको देखिएपछि यो ब्लग लेख्दैछु । हामी सबैलाई थाहा भइसक्यो, भूकम्पको भविष्यवाणी वैज्ञानिक, ज्योतिष लगायत कसैले पनि गर्न सक्दैनन् । बैशाख १२ तथा बैशाख २९ मा भुँइचालो गएका कारण त्रसित भएका हामी सामान्य जिवनमा फर्कन कोशिस गर्दैछौँ । तर च्याउसरी उम्रिएका अनलाइनमा प्रकाशित हुने सामाग्रीहरुका कारण हामी अझै भयभित छौँ। अघिल्लो हप्ता ज्योतिषहरुले गरेको भविष्यवाणीले हामीलाई भयभित बनायो, ज्योतिष विज्ञान फेल खायो, हामीले राहतको महसुस गर्यौँ । भूकम्प पछिका आफ्टरसक / पराकम्पन, सामान्य हो भनेर बुझिसकियो, यो अझै केही हप्ता, महिनासम्म आउन सक्ने रहेछ भनेर पनि बुझियो । तर अहिले फेरि विभिन्न मिडियामा USGS को 'आफ्टरसक' रिपोर्टको हवाला दिँदै प्रकाशित समाचारहरुका कारण भयभित देखिएका छौँ। भूकम्प गएदेखि USGS ले आफ्टरसकको सम्भाव्यता देखाउने किसिमका रिपोर्टहरु प्रकाशित गरिरहेकोछ, गतहप्ता मे १३ मा पनि प्र

भूँइचालो कहिले र कहाँ आउँछ भन्न सकिन्न । तर केही अनलाइन पोर्टल तथा सामाजिक सञ्जालहरुमा भने कहिले बिबिसी, कहिले सिएनएन, कहिले ज्योतिष त कहिले नासाको हवाला दिएर भूँइचालो यो समयमा यति म्याग्निच्युडको जान्छ भन्दै गलत सूचना प्रवाहित भइरहेकोछ । कतिले जानेर वा नजानेर यस किसिमका भ्रामक कुराहरु फेसबुक, ट्विटर लगायत सामाजिक सञ्जालमा ‘सेयर’ गर्ने गरेका कारण जनमानसमा आतंक श्रृजना हुनगएको छ । भूँइचालो कहिले र कहाँ आउँछ भनेर भविष्यवाणी गर्न नसकिएपनि, कहाँ गयो र के के भयो भने थाहा पाउन सकिन्छ तर यही सूचना - समाचारहरु पनि विभिन्न अनलाइन तथा सोसल मिडियामा ‘गलत’ तरिकाले प्रकाशन-प्रशारण भइरहेकोछ । हुँदै नभएको फोटो, भिडियो तथा विभिन्न अमुक स्रोतहरुको हवाला दिँदै झुटा सूचना तथा समाचार प्रकाशन प्रशारण भएको सन्दर्भमा यो ब्लग लेखिएको हो । उद्धार देखि राहत वितरण सम्बन्धी समाचार आदि पनि भ्रमपूर्ण रुपले आइरहेका कारण, ट्विटरमा भएका सरकारी स्रोतहरुबाट आएका सूचनालाई आधिकारिक मान्नु उचित देखिन्छ । भूकम्प गएसँगै नेपाल प्रहरी लगायत विभिन्न सरकारी र गैरसरकारी संयन्त्रहरु ट्विटरमा आएकाछन्, प्रकोप व्यवस्थापनको

एन्ड्रोइड फोन तथा ट्याबलेटमा, नेपाली टाइप गर्नको लागि, हाम्रो नेपाली किबोर्ड लगायत अन्य केही नेपाली किबोर्डहरु प्लेस्टोरमा भेट्न सकिन्छ । तर सानो 'स्कृन' भएका फोन प्रयोगकर्ताहरुलाई त्यही किबोर्डहरु पनि चलाउन गाह्रो परिरहेको देखिन्छ, कतिलाई बानी नभएका कारण नेपाली टाइप गर्नै झन्झट लाग्छ। तर, नेपाली टाइप आउँदैन भने पनि चिन्ता नलिनुस्, अब गुगल'ले, मोबाइलमा नेपाली लेख्न झनै सजिलो बनाइदिएकोछ । एन्ड्रोइडको लागि, यो हप्ताबाट गुगलको अर्को नयाँ किबोर्ड ' हेन्ड राइटिङ इनपुट ' थपिएको छ, यो किबोर्ड चलाउँदा, टाइप गर्नु पर्दैन । कापीमा कलमले जसरी नेपाली लेखिन्छ, त्यसैगरि मोबाइलमा खरर नेपाली लेख्नसकिन्छ । हामीले यो किबोर्डमा लेखेको कुरालाई, गुगल'ले अटोमेटिक रुपमा 'ट्रान्सलेट' गरिदिन्छ । हामीले नेपाली अक्षर लेख्ने तरिका देखि लिएर नेपाली अक्षरको बनोट आदि विविध कुराहरु वर्षौँ अध्ययन गरेर गुगल'ले यो इनपुट टुलको निर्माण गरेको हो।   गुगल रिसर्च ब्लग का अनुसार, 'हेन्ड राइटिङ इनपुट' किबोर्ड, नेपाली सहित ८२ भाषामा उपलब्ध छ। हातले लेखेको ट्वीट परिक्षण । टाइप

घरको कुनै कुनामा फोन छ, तर भेट्न सकिएन । कतै गइएको थियो, फोन छोडेर आइयो। आफ्नो फोन कहाँ छ, कसरी थाहा पाउने? गुगलको 'एन्ड्रोइड डिभाइस म्यानेजर' ले तपाईको फोनको 'लोकेसन' भनिदिन्छ। 'एन्ड्रोइड डिभाइस म्यानेजर' को यही फिचर अब सिधै गुगल सर्चमा उपलब्ध भएको गुगल'ले गुगलप्लस मार्फत जनाएकोछ। गुगलमा गएर ' find my phone ' टाइप गरेपछि, अब फोनको लोकेसन सिधै सर्च रिजल्ट पेजको माथिल्लो भागमा देखिन्छ। घरमै छ भने त घन्टी बजाउन पनि सकियो, फोन 'साइलेन्ट' मोडमा भएपनि, गुगलबाट फोन गर्दा चर्को आवाजले घन्टी बज्छ। फोनको सुरक्षाको हिसाबले, ' एन्ड्रोइड डिभाइस म्यानेजर ' प्रयोग गर्नै पर्ने 'फिचर' हो। फोन हराएको खन्डमा, 'एन्ड्रोइड डिभाइस म्यानेजर' को ड्यासबोर्डबाट आफ्नो फोन, खोज्न सकिन्छ, 'लक' गर्न सकिन्छ, अनि फोनमा भएका 'डेटा' सबै मेट्न पनि सकिन्छ। तपाईको फोन सँधै अनलाइन नहुनसक्छ वा 'लोकेशन अन' नभएको खन्डमा, गुगल'ले तपाईको फोन भएको अन्तिम 'लोकेसन' देखाउँछ । गुगलमा सर्च गर्दा तपाई आफ्नो गुगल एकाउन्टमा

गुगल ट्रान्सलेट, जिमेल हुँदै युट्युब पनि अब नेपाली भाषामा उपलब्ध भएकोछ । नेपाली भाषा वा भनौँ देवनागिरी लिपी मात्र बुझ्ने कम्प्युटर प्रयोगकर्ताले इन्टरनेटमा अब सजिलै युट्युब चलाउन सक्नेछन् । युट्युब नेपाली भाषामा भन्नुको मतलब, युट्युब साइट नेपाली भाषामा हुनेछ, तर युट्युबमा रहेका भिडियोहरु यथावत रहनेछन् । गुगल र नेपाली स्वयंसेवकहरुको महिनौँको प्रयास पछि, युट्युब नेपाली भाषामा उपलब्ध भएको हो । नेपाली सहित ७५ भन्दा धेरै भाषामा युट्युब उपलब्ध छ। युट्युबमा संसारभरबाट प्रति मिनेट ३०० घन्टा बराबरको भिडियो अपलोड गरिन्छ । डिसेम्बर २०१३ मा गुगल ट्रान्सलेटमा नेपाली भाषा समावेश गरिएको थियो भने, जुलाई २०१४ बाट जिमेल नेपाली भाषामा उपलब्ध भएको थियो। युट्युब नेपाली भाषामा कसरी प्रयोग गर्ने? युट्युब पेजको तल रहेको 'सेटिङस्'मा गएर, 'ल्याङ्वेज सेक्सन'मा नेपाली भाषा छान्न सकिन्छ । नेपाली 'क्लिक' गरेपछि, तपाईको लागि युट्युब नेपाली भाषामा उपलब्ध हुन्छ । साइटमा, केही ठाउँमा अंग्रेजी शब्दलाई ठाडो नेपाली भाषामा अनुवाद गरेको अमिल्दो देखिन्छ। जस्तो कि 'प्रेस' (Pres

नेपाली गितहरु, साउन्ड क्लाउड, युट्युब आदिमा खोज्दै, सुन्ने गरिएकोछ । तर 'गाना डटकम'मा हिन्दी गितहरु सुन्ने बानी परेकोले, नेपाली गित सुन्नको लागि पनि त्यस्तै एप भइदिए हुन्थ्यो भनेर धेरै पहिले देखि नै लागेको हो। अघिल्लो स्टार्टअप विकेन्ड काठमाडौँमा लिसन् (Lishn) देख्दा रमाइलो लागेको थियो, भन्ने नै हो भने मैले रोहित जोन क्षेत्रीको "बिस्तारै बिस्तारै..." भन्ने गित पहिलो पटक लिसन् मा सुनेको थिएँ (स्टार्टअप विकेन्डमा, परिक्षणको रुपमा लिसन् मा "बिस्तारै बिस्तारै..." सहित अन्य केही नेपाली गितहरु राखिएको थियो)। "बिस्तारै बिस्तारै..." भन्ने गित २०१३ मै आएको भएपनि, मैले ढिलो मात्र सुनेछु, एकपटक सुन्ने बित्तिकै मन पर्यो। सायद युट्युब, साउन्ड क्लाउड आदिमा, आफूले पहिले सुनिसकेका गितहरु मात्रै सुन्दै थिँए । यस्तै कारण पनि, नेपाली गितहरु स्ट्रिमिङ गर्न्ने लिसन् जस्तो साइट भइदिए हुन्थ्यो भन्ने लागेकोथियो । पर्खाइ सकिएको छ, नयाँ वर्षको अवसर पारेर, नेपाली गित-संगित स्ट्रिमिङ साइट लिसन् २५ जना संंगितकर्मीका १ सय २० भन्दा धेरै गित-संगितहरु सहित सुरु भएकोछ । ल

नेपाली मोबाइल एप डेभ्लपर्स र नेपाली प्रयोगकर्तालाई लक्षित गरेर सुरु भएको एप्सझोलाबाट अब एन्ड्रोइड एप्सहरु किन्न र बेच्न सकिने भएकोछ । एप्सझोलाले, परिक्षणको रुपमा अस्ति देखि अनलाइन बाघचाल एपको बिक्रिवितरण सुरु गरेकोछ । नेपालमा मोबाइल एप्स बनाइए पनि, गुगल प्लेस्टोरमा राख्न समस्या भएको र एप्समा देखाइने 'विज्ञापन' बाहेक, डेभ्लपर्सले अन्य कुनै स्रोतबाट आम्दानी गर्न नसक्ने भएकोले, एप्सझोला को सुरुवात गरिएको हो। डेभ्लपरहरुले मोबाइल एप्सबाट ३ किसिमले आम्दानी गर्नसक्छन्: १) एप्समा विज्ञापन देखाएर २) एप्स बेचेर ३) फ्रि एप्स तर केही फिचरहरुको लागि पैसा लिएर नेपाल र नेपालीलाई लक्षित गरेर बनाइएको एप्स, अन्तराष्ट्रिय पे-मेन्ट गेटवे नभएका कारण, गुगल प्लेस्टोरमा राखेर बेच्न सकिने अवस्था छैन, अत: नेपाली डेभ्लपर्सका लागि एप्समा विज्ञापन देखाउनु बाहेक अन्य कुनै विकल्प छैन। पहिलो त नेपालबाट गुगल प्लेस्टोरमा एप्स राख्नै समस्या छ, डेभ्लपर खाता खोल्न २५ डलर लाग्नेगर्छ, पैसा तिरेर खाता खोल्छु भन्दा पनि, तिर्ने अप्सन छैन। अनि प्रयोगकर्ताहरुलाई एप्समा विज्ञापन राखेको मन पर्दैन, तर फ्रिमा पाइन

आज बाग्मती नदी सफाइ थालिएको एक सय हप्ता, नेपाल टेलिकमले हिजै एसएमएस गरेर आज मानव हाते साङ्लो बनाइने सूचना दिँदै, अभियानमा सामेल हुन आह्वान गरेको थियो । त्यसै अनुसार आज शनिबार,  बाग्मती सफाइ अभियान थालिएको सय हप्ता पुगेको अवसरमा सुन्दरीजल देखि चोभारसम्मको २८ किलोमिटर लामो मानव हाते साङलो बनाइएको थियो। बाग्मती सफाइ अभियानको एक सय हप्ता र हाते साङ्लो बनाइने खबरले, बिहान देखि नै ट्विटरमा बाग्मती सफाइ अभियानको सन्दर्भमा पक्ष र विपक्षमा ट्विटहरु देखिए। ट्विटर सेन्टिमेन्ट एनालिटिक्स इन्जिन, ओपिनिओ का अनुसार आज बाग्मतीको सन्दर्भमा लगभग ७ हजारवटा ट्विट गरिएको थियो, त्यसमध्ये करिब ६ हजार ट्विट नेपाली भाषामा गरिएको थियो भने बाँकी १ हजार ट्विट अंग्रेजी भाषामा गरिएको थियो । Here is the Sentiment Analysis of tweets related to Bagmati by @TheOpinio . @rSwechha tweet made the most impression pic.twitter.com/EmmWJMHH8X — Chandan Goopta (@chandangoopta) April 11, 2015 बिहान ६ बजे देखि बेलुका ६ बजेसम्म गरिएका ७ हजार ट्विटहरु मध्ये, करिब ६८ प्रतिशतले बाग्मती अभियान सफाइ अभियानलाई समर्थन गरे

जति धेरै साइट र एप्स चलाउछौँ, त्यति धेरै पासवर्ड सम्झनुपर्ने बाध्यता छ । फोन नम्बर नसम्झिने समयमा, त्यति धेरै पासवर्ड कसरी सम्झिने? अझ त्यो भन्दा नि महत्वपूर्ण कुरा, बलियो पासवर्ड कसरी राख्ने या भनौँ बलियो पासवर्ड कसरी बनाउने? जब पनि नयाँ साइटमा साइन अप गर्ने बेला हुन्छ, यही पासवर्ड के राख्ने, कसरी बलियो बनाउने भन्ने कुराले दिमाग खान्छ । साना-ठूला अक्षर, अंक र स्पेशल क्यारेक्टर राखेर बलियो पासवर्ड बनाउनु पर्छ भन्ने सुन्दै र भन्दै आइएको धेरै भयो। पासवर्डको सन्दर्भमा, एचबिओ'को गतहप्ताको 'लास्ट विक टुनाइट' कार्यक्रममा एडवार्ड स्नोडनले, बलियो पासवर्ड बनाउने तरिका बताएका थिए। ( एडवार्ड स्नोडन , 'नेसनल सेक्युरिटि एजेन्सी' (एन एस ए), अमेरिका'को गोप्य दस्तावेजहरु 'सार्वजनिक' गरेर चर्चामा आएका व्यक्ति हुन्।) स्नोडनका अनुसार आठ क्यारेक्टरको पासवर्ड कम्प्युटरले सजिलै क्रयाक गर्न सक्छ । अत: पासवर्ड बलियो राख्न, आफ्नो बेग्लै 'पास-फ्रेजेज' बनाउन उनको सुझाव थियो, जुन डिक्सनरीमा नभेटियोस र सजिलै सम्झन पनि सकियोस् । बलियो पासवर्ड कस्तो हुन्छ, यो छोटो ३ मिनेटको