Skip to main content

पेट्रोलियमको विकल्प : काठबाट तेल [Research]

पछिल्ला वर्षमा युवाहरू आफ्नो अध्ययन, अनुसन्धान र प्रतिभालाई सार्वजनिक गर्दै आएका छन् । चर्चा सुनिरहँदा कसैलाई अपत्यारिलो पनि लाग्छ । तर, वैज्ञानिक अनुसन्धानलाई अविश्वास गर्ने कुरै रहेन ।
यतिखेर तीन विद्यार्थी भावुक कोइराला, अनुराग रिजाल र बरुण प्रधान केही नयाँ कुरोको खोजीमा छन् । उनीहरू धुलिखेलस्थित काठमाडौं विश्वविद्यालयमा बायोटेक्नोलोजी विषयको स्नातक अन्तिम वर्षका विद्यार्थी हुन् । साथमा छन्, गुरुद्वय अनुरूप मानन्धर र हेमन्तराज मैनाली ।
Anurag Rijal (Left) & Bhabuk Koirala in a Lab

उनीहरूको प्रोजेक्ट वर्क झन्डै सात महिनाको अन्तरालमा आकार लिन खोज्दैछ । काठ खानु नै धमिराको अवगुण हो । 'तर, यसमा पाइने जीवाणुलाई उपयोग गर्नसके इथानोल तेल उत्पादन सम्भव छ,' भन्ने प्रमाणित गर्दै उनीहरू प्रयोगशालामा जुटिरहेका छन् ।


यो पेट्रोलियम पदार्थको विकल्प खोजी हो । त्यसैले पाँच जनाको यो समूह झन्डै सात महिनादेखि प्रायः त्यही प्रयोगशालामा व्यस्त छन् । अनुसन्धान सफल भए काम नलागेर फ्याँकिएका काठजन्य वस्तुबाट इथानोलको औद्योगिक उत्पादन गर्न सकिनेछ र जुन जैविक इन्धनको रूपमा पेट्रोलियम मिसाएर गाडीमा प्रयोग गर्न सम्भव हुनेछ । 


इथानोल बन्ने प्रक्रिया कस्तो छ त ? धमिराको पेटमा काठलाई ग्लुकोजमा परिणत गर्ने जीवाणुहरू पाइन्छन् । ग्लुकोजकै कारण सबै प्राणी बाँचेका हुन्छन् । र, त्यही ग्लुकोजमा मर्चा -यिष्ट) राखेपछि इथानोल बन्छ, जुन इन्धनको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ । 'त्यसैले इथानोल निकाल्ने कुरा निश्चित छ,' विश्वविद्यालयको बायोटेक्नोलोजी विभागका शिक्षण सहायक मानन्धरले भने, 'तर थोरै लगानीमा उत्पादन गर्न सकेमात्र सफलता मानिनेछ ।'


धेरै काठ खानसक्ने धमिराको जीवाणु विकास गर्नु नै अनुसन्धानको अन्तिम चरण भएको उनले सुनाए । 'धेरै थरी जीवाणुले गर्ने काम एउटै गर्ने जीवाणु विकास गर्दैछौं,' मुख्य अनुसन्धानकर्तासमेत रहेका मानन्धरले भने ।
अर्को जीवाणुको डीएनए प्रत्यारोपण गरेर पनि शक्तिशाली बनाउन सकिने मानन्धर बताउँछन् । 'डीएनए प्रत्यारोपण गाह्रो पनि छैन,' उनी भन्छन् । उनीहरू अहिले धमिराको जीवाणु परीक्षण गर्दैछन् र अनुसन्धान अवधि डेढ वर्ष अनुमान गरेका छन् ।


सबै खाद्य वस्तुमा ग्लुकोज पाइए पनि इथानोल बनाउन महँगो पर्ने हुँदा त्यसबाट औद्योगिक उत्पादन गर्न सकिँदैन । धमिराले काठको 'सेलुलोज' पदार्थ खाने हो । काठ मात्र होइन, यो पदार्थ घाँस-पातमा समेत पाइन्छ । 'संसारमा सबैभन्दा बढी पाइने पदार्थ नै सेलुलोज हो,' अर्का अनुसन्धानकर्ता मैनालीले भने, 'तर यसको उपयोग कम मात्र भएको छ ।'


भर्खरै सर्लाहीको जंगलबाट ल्याएको काठबाट धमिरा निकाल्दै थिए उनीहरू । 'साल काठमध्येको बलियो भएकाले,' मैनालीले भने, 'यो पचाउने जीवाणुले अरू सजिलै पचाउँछ भन्ने सोचेका हौं ।' त्यतिखेर पाँचै जना प्रयोगशालामा व्यग्रतासाथ झुमिरहेका थिए ।


उनले त्यो सालका काठलाई एउटा डिब्बाभित्र राखेपछि त्यसको कपडाले बेरिदिए । 'धमिराले जंगलको वातावरण अनुभव गरोस् भनेर यसो गरेका हौं,' मैनालीले भने । धमिराबाट जीवाणु निकाल्ने, परीक्षण गर्ने र इथानोल बनाउने प्रक्रियासमेत सुरु भइसकेको छ । उनी भन्छन्, 'राम्रो तथ्यांक नआएसम्म यो दोहोर्‍याइरहने हो ।'


जैविक विविधताकै कारण नेपालको धमिरामा धेरै खाले जीवाणु हुनसक्ने उनले बताए । 'अरू देश र यहाँको धमिरा निकै फरक हुन्छ,' मैनालीको भनाइ छ, 'आफ्नै देशको स्रोतबाट आफैंले खोजौं भन्ने हो ।'


तथ्यांक राम्रो निस्किए यो उद्योगमा धेरैले लगानी गर्नसक्ने उनीहरूको दाबी छ । 'हामीले विश्वास दिलाउन सके लगानीको चिन्ता छैन,' मानन्धर थप्छन् । अरू देशमा पनि यस्तो अनुसन्धान भइरहेको हुनसक्ने भए पनि नेपालमा पाइने धमिराको जीवाणु फरक खाले हुनसक्ने उनीहरूले बताए । 'कतिले अनुसन्धान गर्दै होलान्, कतिले पत्ता लगाइसकेका होलान्, तर कसैले पनि बाहिर ल्याइहालेका छैनन्,' मानन्धरले भने ।


अहिलेको इन्जिन भएका गाडीहरूमा करिब २० प्रतिशतसम्म इथानोल पेट्रोलियममा मिसाउन सकिने अनुसन्धानकर्ता मानन्धर बताउँछन् । 'गाडीको इन्जिन 'मोडिफाइ' गरे त्योभन्दा ५० देखि ८० प्रतिशत इथानोल मिसाउन सकिन्छ,' उनले भने । विश्वविद्यालय अनुदान आयोगको सहयोगमा यो काम भइरहेको छ । आयोगले दुई लाख रुपैयाँ उपलब्ध गराएको जनाइएको छ ।


विदेशबाट विभिन्न रसायनहरू झिकाउनुपर्ने भएकाले अनुसन्धान महँगो पर्ने गरेको उनीहरूको भनाइ छ । 'अनुसन्धान जो कोहीले पनि गर्न सक्छन्,' मैनालीले थपे, 'तर यसका लागि लगानी गर्न सक्नुपर्छ । सहयोग हुनु जरुरी छ ।'

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

काठमाडौँ विश्वविद्यालय तथा हाम्रा सिनियर दाइहरु को रिसर्च सम्बन्धि खबरलाई हामीले फागुन १४  गते को कान्तिपुर बाट साभार गरेका हौँ । खबर, खुमानसिंह तामाङ ले लेख्नुभएको हो । काठबाट चाँडै नै तेल निकाल्न सकियोस भन्ने शुभेच्छा सहित हामीले आज यही रिपोर्टलाई यहाँ प्रकाशित गरेका छौँ !

Comments

  1. Wow ....this feels great to read...The youths are doing great....We have to publicize it...as much as possible...

    Wish you all , all the best ...

    ReplyDelete
  2. प्रयोगात्मक परिक्षण सफल भएपनि कमर्सीयल प्रोडक्सन चाही अलि असम्भव जस्तो लाग्यो तैपनि सफलताको कामना गर्दछु ।

    ReplyDelete
  3. 'बिरोधाभास 'March 2, 2010 at 7:53 PM

    कान्तिपुरमा छापियीसकेको खबर के राखेको हो फेरी ? हुनसक्थ्यो भने कान्तिपुरमा आउनु अगाडिनै राखेको भए राम्रो हुनेथियो । अरु केही त्यस्तो उल्लेख्निय प्रोजेक्ट हुँदै छैन र कम्रेड यो बासी खबर हालेको ? Engineering को electromechanics अनी Medical science तिर थुप्रै राम्रा काम हुँदै छन,खुमान लाई मैले भनिदिएको छु । शायद यो न्युज चाँही मनोजले लेख्छकी ..why don't you rush earlier and make new fresh blog कम्रेड आकार ????

    ReplyDelete
  4. हा हा हा !
    खुमानदाइ लाई भन्नु को सट्टा मलाई भनेको भए, मै लेख्थेँ नि ! Rush गर्ने टाइम को अभाव छ !

    ReplyDelete
  5. साभार भए पनि 'कान्तिपुर' पढ्न ताल नपरेकाले पढ्न भ्याउने भए । यस्ता समाचार यथासम्भव फैलाउनुपर्छ । यसो गर्न सक्ता अनुसन्धाताको मनोबल बढ्छ भने सहयोगी र दाताहरू फेला पार्न पनि सजिलो हुन्छ ।

    ReplyDelete
  6. Dherai positive chha. Yo sambhab pani hudai jaos yahi shubh kamana chha.

    ReplyDelete
  7. हा हा हा !
    खुमानदाइ लाई भन्नु को सट्टा मलाई भनेको भए, मै लेख्थेँ नि ! Rush गर्ने टाइम को अभाव छ !

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

हाम्रो नेपाली किबोर्डमा अब नेपाली स्टिकरहरु

नयाँ वर्ष २०१९ को अवसर पारेर हाम्रो पात्रो ले हाम्रो नेपाली किबोर्डको नयाँ संस्करण सार्वजनिक गरेकोछ । नयाँ थिम, इमोजी तथा नेपाली स्टिकरहरु सहित आएको हाम्रो नेपाली किबोर्ड को नयाँ संस्करण हिजोबाट गुगल प्लेस्टोरमा उपलब्ध छ । हाम्रो नेपाली किबोर्डमा नयाँ के छ? स्टिकर हाम्रो नेपाली किबोर्डको नयाँ संस्करणमा नेपाली परिवेश झल्काउने विभिन्न नेपाली पात्रहरु सहितको स्टिकरहरु राखिएकोछ । मेसेन्जर, भाइबर, ह्वाट्सएप, स्काइप, टेलिग्राम, फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम आदि जुनसुकै एप्लिकेशनमा पनि प्रयोग गर्न मिल्ने यी नेपाली स्टिकरहरुले प्रयोगकर्तालाई नयाँ अनुभव दिनेछ । नेपाली पारा, हाम्रो साथी, नयाँ वर्ष, संगी, हाम्रो कान्छा, हाम्रो कान्छी, नक्कली, र बौचा व मैचासमेत गरी आठ किसिमका स्टिकरहरु समावेश गरिएकोछ । हाम्रो नेपाली किबोर्डको इमोजी खण्डमा गएर यी स्टिकरहरु प्रयोग गर्न सकिन्छ । थिम हाम्रो नेपाली किबोर्डको यस संस्करणमा नयाँ किबोर्ड थिम पनि थपिएको छ । हाम्रो नेपाली किबोर्डको सेटिङमा गएर आफूलाई मन पर्ने थिम छान्न सकिन्छ । डार्क तथा लाइट गरेर हाललाई दुई डिजाइनमा किबोर्ड थिम उपलब्ध छ । चलनचल्तिको “ब

पाँच करोड फेसबुक प्रयोगकर्ताको तथ्यांक दुरुपयोग

५ करोड फेसबुक प्रयोगकर्ताको तथ्यांक चोरी भएको खबर केही दिन पहिले गार्डियन तथा न्युयोर्क टाइम्स ले प्रकाशित गरेको थियो । प्रयोगकर्ताको जानकारी विना फेसबुकबाट लिइएको उक्त तथ्यांकलाई क्याम्ब्रिज एनालिटिका भन्ने कम्पनीले अनधिकृत रुपमा प्रयोग गरेको दावी गर्दै, क्याम्ब्रिज एनालिटिका’का भूतपूर्व इन्जिनियर क्रिस्टोफर वाइलीले गार्डियनलाई अन्तरवार्ता दिएर यी कुराहरु मिडियामा सार्वजनिक गरेका थिए । क्रिस्टोफरका अनुसार क्याम्ब्रिज एनालिटिकाले २०१४ मा एउटा एप मार्फत करिब ५ करोड फेसबुक प्रयोगकर्ताहरुको तथ्यांक चोरी गरेको थियो । क्याम्ब्रिज एनालिटिका र फेसबुककै विषयमा गार्डियनले पहिले नै २०१५ मा समाचार प्रकाशित गरेको थियो । उक्त समाचार पछि फेसबुकले क्याम्ब्रिज एनालिटिकालाई तथ्यांक मेटाउन भनेको र एनालिटिकाले तथ्यांक मेटाएको जानकारी फेसबुकलाई गराएको थियो । तर दुबै कम्पनीले यो कुरालाई गुपचुप राखेका थिए, अझ उल्टै फेसबुकले जथाभावी समाचार लेखेको भन्दै गार्डियनलाई मुद्दा हाल्ने धम्कि दिएको थियो भने क्याम्ब्रिज एनालिटिकाले तथ्यांक सुरक्षित नै राखेको थियो । त्यही चोरी गरिएको प्रयोगकर्ताहरुको तथ्यांकलाई

फेक वेबसाइटले झुक्यायो - नेपालमा फेसबुक अफिस

आज बिहान उज्यालो अनलाइनमा अन्तराष्ट्रिय समाचार संस्था रोयटर्सलाई उद्धृत गर्दै 'फेसबुकले नेपालमा सेल्स अफिस खोल्ने' भनेर छापियो । ट्विटरमा उज्यालोको ट्विट देख्नेबित्तिकै खबरमा चाख लागेर, उज्यालोको साइट पुगेँ, समाचार पढेँ, उज्यालोबाट रोयटर्सको भनिएको समाचार पनि पढेँ । २-३ दिन अघि मात्रै प्रख्यात टेक्नोलोजी ब्लग टेकक्रन्चको हवाला दिँदै 'स्टार्टअप एक्सेलेटर वाइ कम्बीनेटरलाई मार्क एन्डरसनको भेन्चरले किनेको' भन्ने खबरहरु प्रकाशित भएको थियो । टेकक्रन्चले पछि अर्को ब्लग मार्फत, खबरको खन्डन गर्यो ।  उक्त समाचार टेकक्रन्चले लेखेको नभइ कसैले स्रटयुआरएल (Shrturl) साइट मार्फत टेकक्रन्चकै साइटको कुनै खबर सम्पादन गरेर स्रटयुआरएलमा राखिदिएको थियो । प्राय: पढ्नेहरुले एड्रेसबारको युआरएल हेरेनन्, सबै साइट यथावत सक्कली थियो, त्यही युआरएल र ब्लग बाहेक । Alarming!!! Hello Journos! Reuters news is FAKE! Do a little research. " @Ujyaalo : फेसबुकले नेपालमा सेल्स अफिस खोल्ने http://t.co/6YtPjmAnU3 " — Aakar (@aakarpost) June 6, 2014 सायद त्यही टकक्रन्चको ब्लगलाई पच्छ्याइरे

Aadha Baato (आधा बाटो) [Download] #Novel #Shrutisambeg

श्रुतिसंवेग मा हामी ले कृष्ण धरावासी को उपन्यास “आधा बाटो” को सम्पूर्ण डाउनलोड लिंक लिएर आएका छौ | आफ्ना जिवन भोगाइ का यथार्थलाई जोडेर तयार पारिएको उपन्यास ‘आधा बाटो’ कृष्ण धरावासी को आत्मकथा को रुपमा रहेको छ । “राधा” जस्तो सफल उपन्यास लेखिसकेका धरावासी को यो पछिल्लो उपन्यास मा आफ्ना बाल्यकाल देखि हाल को अवस्था सम्म को कुराहरु समेटेर लेखिएको कारण उपन्यासलाई धरावासी ले ‘आधा बाटो’ भन्न रुचाएका छन् । आफूले देखे सुनेको स्थान, नाम आदि का कारण यो उपन्यास पढ्ने तथा सुन्नेहरुलाई आफ्नै कथा जस्तो पनि लाग्न सक्छ । उज्यालो ९० नेटवर्क को लागि निर्माण गरिएको कार्यक्रम श्रुति संवेग मा वाचन मा अच्युत घिमिरे हुनुहुन्छ भने प्रविधी मा दिनेश निरौला र शशिन्द्र गौतम रहनुभएको छ । कार्यक्रम को अडियो श्रृंखला उज्यालो नाइन्टि नेटवर्क को कार्यक्रम श्रुतिसम्बेग बाट लिइएको हो । Download : Krishna Dharabasi’s ‘Aadha Bato’ Episode –1 Krishna Dharabasi’s ‘Aadha Bato’ Episode –2 Krishna Dharabasi’s ‘Aadha Bato’ Episode –3 Krishna Dharabasi’s ‘Aadha Bato’ Episode –4 Krishna Dharabasi’s ‘Aadha Bato’ Episode –5 Krishna D

Romanized Nepali Unicode

Download and Install Nepali Unicode Romanised to write in Nepali all over the web. First of all, you have to Download and Run the Program on your computer. Then, you have to do some settings on your computer to use Nepali Unicode Romanized. You can download Nepali Unicode Romanized from the Madan Puraskar Pustakalaya website for free. Install Nepali Unicode Romanized in Windows XP: Install: Run setup file; Go to control Panel; Open Language and Regional settings; Open Regional Language Options; Go to Language Options & tick on check box (install files..... Thai, instal....east Asian...languages): Click apply-it might ask for windows CD: Insert CD or you can directly copy "i386" files too; And install all: then you have done; Click for details; Then click add a tab; A new popup will appear: Select "Sanskrit" in the first box; Select "Nepali unicode (romanized)" in second box; Click "ok"; You have successfully installed it; P

Story: बितेका कुरा

Listen to story 'Biteka Kura'. आज हामी बिशेष प्रस्तुती लिएर आएका छौ । कथाकार रुपनारायण सिहको कथा 'बितेका कुरा'लाई लिएका छौँ । नेपाली गद्य साहित्यमा यो एउटा चर्चित कथा हो । यो कथा नेपाली साहित्यको पाठ्यक्रममा समेत राखिएको कथा हो । कथा कस्तो लाग्यो, यसबारेमा तपाईँ आफैँ विश्लेषण गर्नुहोस् । बितेका कुरा कुनै राम्रा हुन्छन त कुनै नराम्रा, कुरा जस्तो सुकै होस् बितेका नराम्रा कुराहरु बिर्सिनु नै राम्रो हुन्छ रे । अन्यथा आगामी पलहरु अमिलो बन्छन रे । अत: पुराना बितेका नराम्रा कुराहरु, बिर्सिदिनुस् भन्ने बिशेष आग्रह का साथ आज मेरो रेडियो डटकमबाट रुपेश श्रेष्ठ को आवाजमा आज को कथा 'बितेका कुरा' राख्दैछु । आगामी हप्ता देखी पारीजात को उपन्यास 'शिरिस को फूल' लिएर उपस्थित हुनेछौ । (साभार: मेरो रेडियो )

Subscribe to Aakar Post