मनपरी...

कुरो कहाँबाट सुरु गरौँ भनेर धेरै सोचियो तर कुरा को फेदटुप्पो फेला पार्न सकिन । खास मा भन्दा कुरो को प्लट फेला पारिएन । कतिलाई यो लेखाइ वाहियात लाग्ला, अनि कतिलाई मन पनि पर्ला । तर यो लेखिरहँदा मेरो मन भने कहाँ कहाँ उडिरहेछ, अनि के के सोचिरहेछ । खासमा, भन्ने हो भने यहाँ म के लेख्दैछु, या लेख्ने प्रयत्न गर्दैछु, मलाई नै थाहा छैन तर मैल यसो भन्दा नपत्याउनु पनि होला, या गफ नै बढि पनि भन्नुहोला । हेरौँ, लेख्दैजाउँ यो के बन्दोरहेछ, एउटा परिक्षण नै सहि । मन को अन्तरकुन्तर मा रहेका तर कहिले यही लेख्छु भनेर नसोचिएका कुराहरु, धारा प्रवाह छौँडौ न, के नै पो होला र ?

शक्ति नाँसिदैन, अनि हाम्रो आवाज पनि कतै संरक्षित भएर रहन्छन् भने भावि पुस्ता का लागि सँधै सभ्य बोलौँ, शूभ बोलौँ ।

साइटहरु ब्राउज गर्दैथिँए, एउटा मा फोटो रहेछ, ल्होछार को अवसरमा मोटरसाइकल र्‍याली भन्ने क्याप्सन सहित । फोटो सायद कुनै आकाशे पुल बाट लिइएको थियो होला । र्‍याली, त्यसमाथि पनि मोटरसाइकल, मेरो आँखा पहिले त्यही मोटरसाइकल मा पुग्यो । आफैँ देखि दिक्क लागेर आयो । मोटरसाइकल चालक ले अनिवार्य हेलमेट लाउनु पर्छ भन्ने ट्राफिक नियम छ, अनि सुरक्षा को लागि पनि हेलमेट लाउनै पर्छ । तर र्‍याली मा भएका कसैको टाउका मा नि, हेलमेट भन्ने जन्तु देखिएन । यस्तो गर्दा चाँहि हामी नियम कानुन नसम्झने कुनै मुर्ख हौँ कि जस्तो पनि लाग्छ । जे गर्न पनि छुट भएजस्तो !

अझ, अन्याय को निहुँमा गरिने आन्दोलन को स्वरुप त झन् उग्रै हुन्छ । सबैले, भोगेकै अनि देखेकै होला, यहाँ गाडिले मान्छे हाने, पहिले त्यो गाडिलाई जलाइन्छ, डाइभरलाई कुटिन्छ, त्यसपछि नारावाजी र तोडफोड गर्दै क्षतिपुर्ति मागिन्छ, दोष त जसैगरि पनि डाइभर या भनौँ गाडि माथि नै थोपरिन्छ । कसैले कसैको हत्या गरिदियो, सरकारले क्षतिपुर्ति दिनुपर्छ, मारिएकोलाई सहिद घोषणा गर्नुपर्छ भनिन्छ । त्यसैको निहुँमा हामी कति दिन देश नै ठप्प पारिदिन्छौँ । हैन, हामी कस्तो संस्कार अंगाल्दै छौँ है !

बुलबुल को एउटा अंकमा सुनेको थिँए । आवाज पनि शक्ति हो, अनि शक्ति त कहिले नाँशिदैन, यो त कतै संरक्षित भएर रहन्छ । उसोभए, महाभारतमा कृष्ण ले बोलेका कुराहरु कतै जोगिएर बसेका होलान, अनि त्यसकै खोजी मा वैज्ञानिकहरु लागेका छन् रे । शक्ति नाँसिदैन, अनि हाम्रो आवाज पनि कतै संरक्षित भएर रहन्छन् भने भावि पुस्ता का लागि सँधै सभ्य बोलौँ, शूभ बोलौँ ।

यो संस्कार भन्ने पनि अचम्म कै चिज छ, जसले पनि टपक्कै टिप्छ, केही दिन संगत गर्नासाथ । आन्दोलन ले पनि त्यस्तै स्वरुप धारण गर्न थालेको छ । तोडफोड नगरी त आन्दोलन नै हुँदैन भन्ने मानसिकता, अनि एउटा समस्या परेकोले अरुलाई जत्ति पनि समस्या पार्न मिल्छ, या भनौँ कानुन सम्मत छ भने झैँ गर्छौँ । भनौँ न, एउटा को हत्या भयो, अनि समस्यापर्नेहरु ले अरुको सेड्युललाई पनि बर्बाद नै गर्दिन्छन् । ऊ कति हतार मा हुन्छ, के बितिरहेको हुन्छ, केही नबुझि, समस्याग्रस्त भिडहरुले उसलाई निमोठिदिन्छन्, कुल्चेर हिँडिदिन्छन्, लाग्छन् उनीहरु कानुन माथि छन् अनि आफूले गरेको कामलाई एकदम जायज नै ठान्छन् । यो त सरासर गलत भएन र ?

माघ १६ गते, शहिद दिवस आउँदै छ, हामीले कति सहिदलाई सम्झेका छौँ । हो हामीले सम्झेको भनेका ती ४ सहिद मात्र छन्, जसले राणाशासन को विरुद्धमा आगो ओकलेकाछन् । अरु त, हाम्रा लागि सबै अज्ञात छन् । त्यसैले त भन्छौँ, ज्ञात-अज्ञात सहिद । अनि हामीले ती ४ सहिदका सपना त पुरा गर्न सकिरहेका छैनौँ भने, देशमा विभिन्न समयमा बलिदान दिने सहिदको भावना को कदर अनि, उनीहरुको सपना कसरी पुरा गरौँला ! हैन, हामी किन उनीहरुको सपनालाई पनि लत्याइरहेका छौँ ! जेहोस्, देश का लागि बलिदान गर्ने सहिदहरुमा हार्दिक श्रद्धान्जली, यही भन्दैछु वर्ष को एकपटक ! सम्झिने भनेको त्यही १ दिन माघ १६ गते हो, अरु त बाल ! आफैँले आफैँलाई सोध्न मन लाग्छ, हैन म के गर्दैछु, के संस्कार अंगाल्दै छु, किन मनपरी गर्दैछु । कतै एनार्की को A भन्ने ब्याच मैले आफ्नो झोला मा टाँसेर हिँडेकोले त यस्तो भएको हैन ! खै, म मात्रै यस्तो हो कि, हामी सबै यस्तो हौँ !

जस्तो एउटा विद्यार्थीले पढ्न पाएन, आर्थिक अभाव ले, अनि त्यहिँ अर्को पात्र छ धनि । अब त्यो विद्यार्थीले पढ्न को लागि भनेर अर्को धनि को घरमा डकैति गर्नु कत्तिको जायज हुन्छ । ए ! पढ्न कै लागि त डकैति गरेको रहेछ भनेर, के उसको अपराधलाई माफ हुन्छ र ??? यो त सिनेमा मा दर्शकलाई भावुक बनाउने दृश्य भन्दा केही होइन । मेरो भन्नु को आशय, न्याय को लागि भन्दै अरुलाई अन्याय गर्न, हानी गर्न त पक्कै पाँइदैन, तर फेरी किन हामी हाम्रो अतिरञ्जनलाई पनि, हामी जायज मान्छौँ ?? खै, मान्छे आफ्नो परिस्थिति अनुसार रंग फेर्ने भएर पनि होला । मान्छेहरु नै, आफ्नो रंग यत्तिका विधि फेर्छन् भने, त्यो छेपारोलाई किन रंग फेर्ने जिव भनिएको होला ? छेपारो सम्झेर याद आयो, सानो छँदा, दुईटा हँसिया घोट्ने गर्थेँ, छेपारो देखेपछि, कारण छेपारोले रंग फेर्छ रे ! गल्ति भए सच्याइदिनुहोला है त !

खै, यो फ्रस्ट्रेसन हो कि, स्वतन्त्रता हो कि, के हो , म आफैँ अलमल मा छु । हामी, हाम्रो सिस्टम देखेर, म सँधै छक्क मात्रै पर्छु । सायद, आफूलाई पर्दा सँधै जायज हुन्छ क्या रे, हाम्रा समस्या ! अनि हामी अरुको समस्याको पनि वास्ता गर्दैनौँ । मेरो दिमाग ले त खै, यस्ता कुराहरु खुट्याउनै सक्दैन । के तपाईहरुलाई हामीहरुको संस्कार अनि हामी कता गइरहेका छौँ जस्तो लाग्छ ? एउटा प्यारोडि सुनेको थिँए पहिले,
“वानी बग्छ तलतल, पानी चाँहि उकालो…”